សិល្បះដូនតាខ្មែរ - The Experience Performance in Cambodia Cultural Village

វង់ភ្លេងការបុរាណ មានកំណើតជាង២០០០ឆ្នាំមកហើយ។ ដើមឡើយគេប្រើវង់ភ្លេងនេះប្រគំក្នុងពិធីលៀងអារក្ស។
លុះក្រោយមកគេប្រើវាសម្រាប់ប្រគំក្នុងពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍ទៅវិញ ទើបគេហៅថាវង់ភ្លេងការបុរាណតរៀងមក។វង់ភ្លេងអារក្សនិងវង់ភ្លេងការជាវង់ភ្លេងមានឧបករណ៍ដូចគ្នា គឺ ទ្រខ្សែ៣ ខ្សែដៀវ​ចាបីុដងវែង បីុអ បីុពក ស្គរអារក្ស និង ឈិង។ ដូចនេះកម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលសំបូរវប្បធម៌ដ៍ចំណាស់ ហើយមានសិល្បះសំបូរបែបតំាងពីបុរាណកាល មានដូចជា ល្ខោនបាសាក់ ល្ខោនខោល​ឬស្បែក យីកេ អាយ៉ៃ ចាប៊ីុដងវែង វង់ភ្លេងពិណពាទ្យ ភ្លេងការ មហោរី របំារាជទ្រព្យ របំាជួនពរ របំាអប្សរា របំាត្រុដិ របំាងគោសត្រឡោក........។ ល្ខោន​បាសាក់​ មាន​ដើម​កំណើត​នៅ​ស្រុក​បាសាក់​ខេត្ត​ឃ្លាំង​ទល់​មុខ​ព្រះ​ ត្រពាំង​កម្ពុជា​ក្រោម ។ ទឹក​ដី​កម្ពុជា​ក្រោម​នេះ​ត្រូវ​បាន​ពួក​អាណានិគម​និយម​បារាំង​កាត់​ទៅ​ឲ្យ​ វៀតណាម ថ្ងៃ​ទី ២១ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៤៩។ ល្ខោនមហោរី គឺជាសិល្បៈចំណាស់ និងជាទម្រង់នៃរបាំ ដែលបានបង្កើតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦០ ដោយ ផ្អែកទៅលើចម្រៀងមហោរី ការរាំ និងការនិយាយគ្នា។ ពាក្យមហោរី ក្លាយមកពីពាក្យ មនោហារី ឬ មនោហរា ខណៈពេលវាលេចចេញពីអក្សរចារឹកនៅលើសិលាបុរាណ។ ការរាំ និងចំរៀងមហោរី ធ្វើឱ្យមានការលំហែ ការសម្តែង និងកាយវិការវា ប្រហាក់ប្រហែលនឹងរបំាប្រជាប្រិយផងដែរ។ ល្ខោននេះត្រូវបានសម្ដែងដោយការបន្ទរតាមដោយភ្លេងមហោរី។ វាត្រូវ បានណែនាំឱ្យស្គាល់ដោយសាស្ត្រាចារ្យ ពេជ្រ ទុំក្រវិល ក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧។ ហើយមានរបំាខ្មែរជាច្រើន របំាប្រពៃណី របំាខ្មែរ របំាទន្សោងគោព្រៃ របំាឆៃយុំា របំាគោះអង្រែ របំាក្រវាញ និង របំាព្លយសួយ។ ហើយខ្ញុំមានការរីករាយក្នុងការមើល ការសំដែងនានា នេះជាបទពិសោធន៍ដំបូង​ដែល មានអារម្មណ៍រំភើបក្នុងការសំដែងរឿង ខ្មែរមួយពីបុត្រីរបស់ស្តេចប្រគល់ជួនមេទ័ពណាដែលអាចលើកធ្នូជ័យបាន ហើយព្រះមហាក្សត្រនឹងលើកបុត្រីអោយរៀបអភិសេកជាមួយដែលមានសំរស់ស្រស់ស្អាតដូចក្រពុំផ្កាឈូក។
The culture of Cambodia has had a rich and varied history dating back many centuries, and has been heavily influenced by India and China. Throughout Cambodia's long history, a major source of inspiration was from religion. Throughout nearly tow millennium, Cambodians developed a unique Khmer belief from the syncreticism of indigenous animistic beliefs and the Indian religions of Buddhism and Hinduism. Indian culture and civilization, including its language and arts reached mainland Southeast Asia around the 1 st century A.D. It is generally believed that seafaring merchants brought Indian customs and culture to ports along the Gulf of Thailand and the Pacific while trading with China. The first state to benefit from this was Funan. 
In fact, the golden age of Cambodia was between the 9th and 14th century, during the Angkor peirod, during which it was a powerful and prosperous empire that flourished and dominated almost all of inland south east Asia. However, Angkor would eventually collapse after much in fighting between royalty and constant warring with its increasingly powerful neighbors, notably Siam and Dai Viet. Many temples from this period however, like Angkor Thom & Angkor Wat still remain today, scattered throughout Thailand, Cambodia, Laos, and Vietnam as a reminder of the grandeur of Khmar arts and culture. Cambodia's unparalleled achievements in art, architectures, music, and dance during this period have had a great influence on many neighboring Kingdoms, namely Thailand and Laos. The affect of Angkorian culture can still be seen today in those countries, as they share many close characteristics with current day Cambodia.

On behalf of Khmer, we must learn and keep conservation our culture on our next generation and we proud to enjoy it so much and thank you so much for our ancestors.