សម្រស់ប្រាសាទព្រះខ័នអមដោយក្បាច់ចំលាក់ដ៍ពិសិដ្ឋទាក់ទាញរបស់អប្សារា - The Beautiful Preah Khan temple's Apsaras

ប្រាសាទព្រះខ័នពិតជាពិសេសដោយចំលាក់អក្សរាដ៍រឹងមំាពោរពេញដោយថាមពលគឹភាពទាក់ទាញ អ្នកគ្រាន់តែចោលកន្ទុយភ្នែកបន្តិច អ្នកគិតថាវាជារូបដដែលៗ តែបើអ្នកសំលឹងដោយប្រើរូបបារម្មណ៍អ្នកប្រាកដជាដក់ចិត្តជាប់ស្នេហ៍មិនអាចដកចិត្តរូចទេ ហើយអ្នកនឹងស្រមៃឃើញសំរស់អក្សរាជាញឹកញាប់។ លើសពីនេះទៅទៀត ភាពមហាអស្ទារ្យដែលកំពូលវីរះក្សត្រខ្មែរគឺព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានកសាងឡើងដើម្បីឧទ្ទិសដល់វិញ្ញាណខ័ន្ខរបស់ព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គ។ ជាពិសេសសំរាប់គោរពប្រតិបត្តិសំរាប់ព្រះពុទ្ឋសាសនារបស់ព្រះអង្គ ហើយមានរចនាបថបែបប្រាសាទបាយ័ន។ ម្យ៉ាងវិញទៀតភាពស្រលាញ់សង្គ្រោះសាមគ្គីគ្នារបស់ប្រជានុរាស្រ្តមន្ត្រីនិងស្តេចបង្ហាញពីភាពអត់ធ្មត់ខ្លំាងក្លាព្យាយាមដើម្បីកសាងអាណាចក្រដ៍រុងរឿងនាសម័យអង្គរ។
​​ (អត្តបទភាសាខ្មែរខាងក្រោមដកស្រង់ពី វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ​ ០៦តុលា២០១៤ )
ប្រាសាទ​ព្រះ​ខ័ន មាន​រាង​បួន​ជ្រុង​ទ្រវែង មាន​វិមាត្រ​ប្រវែង ៨០០ ម. x ៧០០ ម. សង់​ឡើង​នៅ​រជ្ជកាល​ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ តែ​ពុំ​បាន​សង់​រួច​នៅ​ក្នុង​សម័យ​ព្រះ​អង្គ​ទេ មហាក្សត្រ​ក្រោយៗ បាន​សង់​បន្ថែម​បន្ដ​បន្ទាប់​នៅ​គ្រិស្តសតវត្ស​ទី ១២ - ១៣។ ក្បាច់​រចនា​នៃ​ប្រាសាទ មាន​លក្ខណៈ​ដូច​ជា​ប្រាសាទ​បន្ទាយ​ក្ដី និង​ប្រាសាទ​តា​ព្រហ្ម​ ដែរ។ ប្រាសាទ​ព្រះ​ខ័ន ស្ថិត​នៅ​តាម​ផ្លូវ​វង់​ធំ ដោយ​ចេញ​តាម​ផ្លូវ​ទ្វារ​ដី​ឆ្នាំង​នៃ អង្គរ​ធំ។ ប្រាសាទ​នេះ​ក​សាង​ឡើង​នៅ​គ្រិស្តសតវត្យរ៍​ទី ១២ ក្នុង​ឆ្នាំ ១១៩១ ដោយ​ព្រះ​បាទ​ជយវរ្ម័ន ទី ៧ ឧទ្ទិស​ដល់​ព្រះ​វររាជ​បិតា​របស់​ព្រះ​អង្គ។ ទី​អារាម​នេះ មាន​ទំហំ ៥៦ ហិចតា។ តាម​សិលាចារឹក​ថា​ ប្រាសាទ​នេះ​សាង​សង់​នៅ​សមរភូមិ​ចុង​ក្រោយ ដែល​ព្រះ​បាទ​ជយវរ្ម័ន ​ទី ៧ បាន​ផ្តួល​រំលំ​ពួក​ចាម។
ប្រាសាទ​នេះ​មាន​កំពែង​បួន​ជាន់។ នៅ​កំពែង​ខាង​ក្រៅ ដែល​បច្ចុប្បន្ន​រុំ​ព័ទ្ធ​ទៅ​ដោយ​ព្រៃ គឺ​ជា​កន្លែង​ដែល​ព្រះ​សង្ឃ និង​សិស្ស​ស្នាក់​នៅ​ក្នុង​ប្រាសាទ​នេះ។ នៅ​កំពែង​ជាន់​ទី​ពីរ គឺ​ជា​កន្លែង​គោរព​សាសនា។ ប្រាសាទ​កណ្តាល​ជា​កន្លែង​ព្រះ​ពុទ្ធសាសនា ឯ​ភាគ​ខាង​ជើង និង​ខាង​លិច គឺ​សម្រាប់​ឧទ្ទិស​ដល់​ព្រហ្មមញ្ញសាសនា គឺ​ព្រះនារាយណ៍ (ព្រះ​វិស្ណុ) (ខាង​លិច) និង​ព្រះ​​ឥសូរ (ព្រះ​សិវៈ) (ខាង​ជើង)។ នៅ​ផ្នែក​ខាង​ត្បូង ជា​កន្លែង​សម្រាប់​គោរព​បុព្វជន។ម្យ៉ាងវិញទៀត ព្រះ​ខ័ន មាន​ន័យ​ថា ដាវ។ តាម​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​នៅ​ពេល​ថ្មីៗ នេះ ប្រជាជន​យល់​ថា ប្រាសាទ​ព្រះ​ខ័ន ជា​ទី​កន្លែង​ដាក់​គ្រឿង​សម្រាប់​ធ្វើ​សឹក។ ដូច្នេះ ព្រះ​ខ័ន គឺ​ជា​ឈ្មោះ​ទំនើប​នៅ​រក្សា ឈ្មោះ​ពី​បុរាណ ពោល​គឺ ជ័យ​ស្រី នេះ​មាន​ន័យ​ថា ព្រះ​ខ័ន និង​មាន​ន័យ​ម៉្យាង​ទៀត​ថា ម្ល។ ហើយ ប្រាសាទ​ព្រះ​ខ័ន​ត្រូវ​បាន​ក​សាង​នៅ​លើ​តំបន់​ដែល​ព្រះ​បាទ​ជយវរ្ម័ន ទី ៧ បាន​ទទួល​ជ័យ​ជំនះ​លើ​ការ​ឈ្លាន​ពាន​របស់​ពួកចាម ក្នុង​ គ.ស. ១១៩១។ ឈ្មោះ​នៃ​ប្រាសាទ​មាន​ន័យ​ថា ព្រះ​ខ័ន​ជ័យ (ដាវ​ជ័យ) ដែល​យក​ឈ្មោះ​ពី​បុរាណ ជ័​យស្រី (ទី​ក្រុង​ជ័យ​ជំនះ​ដ៏​ពិសិដ្ឋ)។

Preah Khan is the fantastic temple indeed with sacred sword and attractive the temples' wall apsara to show great leader of King Jayavarman VII in the late 12th century (C.E). The temple was dedicated to Jayavarman VII's father. Furthermore, it originally served as a Buddhist monastery and school, engaging over 1000 monks,  the Buddha images were vandalized in the later Hindu resurgence. In fact, I do like this temple so much and pray to my hero great King Jayavarman VII & his father, please their spirits keep staying with Cambodia forever.