Mohaleap

Friday, October 10, 2014

ប្រាសាទក្រវាន់ពណ៌មាសពេលព្រះសុរិយារះ - The Nice Peak Kravan Temple, Siem Reap

 (អត្តបទភាសាខ្មែរខាងក្រោមដកស្រង់ពី វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ ១៧តុលា២០១៤ )
ប្រាសាទក្រវាន់មានទីតាំងស្ថិតនៅខាងកើតប្រាសាទអង្គរវត្ត និងខាងត្បូងប្រាសាទបន្ទាយក្តី។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងនៅឆ្នាំ ៩២១ ក្នុងរាជព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី១ ឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ (ព្រះនារាយណ៍) ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទនេះប្រហែលជាត្រូវបានសាងសង់ ដោយមន្ត្រីកាត់ក្តីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់។ ទោះបីជាប្រាសាទនេះមានលក្ខណៈតូចតែចម្លាក់នៅ ឥដ្ឋមានលក្ខណៈល្អឥតខ្ទោះ។ ប្រាសាទនេះមានតួរប៉មប្រាំដែលបែរមុខទៅទិសខាងកើត។
រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ គេពុំទាន់ស្រាវជ្រាវដឹងច្បាស់អំពីឈ្មោះដើមនៃប្រាសាទនេះនៅឡើយ។ តាមសៀវភៅបរទេសភាគច្រើនដែលស្តាប់ពុំច្បាស់នូវសម្ដីនៃអ្នកស្រុកដើមនិយាយ ទៅជាសរសេរ ក្រវាញ តែតាមការណ៍ពិតប្រជាជនហៅប្រាសាទនេះថា ក្រវាន់ (អានថា ក្រវ៉ាន់) ព្រោះប្រជាជនយល់ថាក្រវាន់នេះជាឈ្មោះដើមឈើដែលសម្បូរដុះនៅម្ដុំនោះ។ តាមសៀវភៅវចនានុក្រមខ្មែររបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យបោះពុម្ពគ្រាទី៥ ព.ស.២៥១១ គ.ស.១៩៦៧ ក្រវាន់ជាឈ្មោះឈើមួយប្រភេទមានផ្កាក្រអូបឈ្ងុយ ស្រដៀងនឹងក្លិនចេកនួនទុំ។

Wednesday, October 8, 2014

ប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែថែកេរ្តិ៍វប្បធម៌ខ្មែរ - The Attractive Bantey Samre Temple, Siem Reap

(អត្តបទភាសាខ្មែរខាងក្រោមដកស្រង់ពី វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ ១០តុលា២០១៤ )
ប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែស្ថិតនៅខាងកើតបារាយណ៍យសោធរតដាក (បារាយណ៍ខាងកើត) ហើយស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ២ គីឡូម៉ែត្រពីភូមិប្រដាក នៅខាងត្បូងផ្លូវពីប្រដាកទៅភ្នំបូក ។ ប្រាសាទបន្ទាយសំរែកសាងឡើងនៅពាក់កណ្តាលគ្រិស្តសតវត្សទី ១២ ឧទិ្ទសដល់ព្រហ្មមញ្ញសាសនានិកាយព្រះនារាយណ៍ ។ យើងសូមលើកយកពាក្យបន្ទាយសំរ៉ែនេះមកពន្យល់ បន្ទាយ គឺមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញ ចំណែក សំរែ ជាតិមនុស្សអ្នកព្រៃមួយពួកកើតនៅក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ ដូច្នេះឈ្មោះដែលហៅថាបន្ទាយសំរែនេះគឺប្រហែលជាទាក់ទងទៅនឹងទី តាំងដែលមានកំពែងខ្ពស់ជុំវិញ ហើយដែលមានស្តេច និងអ្នកបម្រើដែលជាជនជាតិសំរែរស់នៅទីកន្លែងនេះ ។ ឈ្មោះបន្ទាយសំរែនេះគឺទាក់ទងនិងប្រវត្តិពិតដែលថានៅម្តុំភូមិ ប្រដាក ដែលកាលដើមឡើយ គឺមានជនជាតិសំរែរស់នៅពិតមែន ហើយសព្វថ្ងៃគេសង្ស័យថា ប្រជាជននៅប្រដាកនេះមានជីដូនជីតា ជាជនជាតិសំរែ ដែលគេយកមកឲ្យយាមប្រាសាទ ។ ជាពិសេស ពួកសំរែនៅភ្នំក្រវាញបាននិយាយថា មានបងប្អូននៅអង្គរ ហើយប្រហែលជាមានអ្វីមួយនៅបន្ទាយសំរ៉ែនេះ ។ ដូចច្នេះ ឈ្មោះនៃប្រាសាទសំរ៉ែនេះ គឺទាក់ទង់នឹងប្រវត្តិសាស្រ្ត ពិតដែលទាក់ទង់ទៅនិងរឿងព្រេង និងទាក់ទង់និងទីតាំងរូបរាងរបស់ប្រាសាទនេះ ៕
ដកស្រង់ពីសៀវភៅ ព្រះគង្គា នគរវត្តគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ អ៊ូគង្គា។ ១០ តុលា ២០១៤
ហោជាងនៅប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែ បើនៅហោជាងប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែ ដែលសាងនៅសតវត្សទី១២ ផង គឺកាន់តែច្បាស់ជាងនេះទៅទៀត ខ្ញុំសូមនិយាយត្រង់ទៅកាន់ចម្លាក់ផ្ទាល់តែម្តង។ ចម្លាក់១ផ្ទំាងនេះ មានទីតំាងស្ថិតនៅខ្លោងទ្វារខាងលិចបំផុតនៃប្រាសាទ។ រូបនេះមានការសឹករេចរឹលមួយចំនួនធំ ប៉ុន្តែនៅមានសល់ដានខ្លះៗល្មមនឹងអាចអោយយើងសិក្សាបបាន។ នៅចំកណ្តាលនៃហោជាង មានរូបទេពប្រុស១ អង្គក្នុងឥរិយាបថសមាធិនៅក្នុងដៃមានកាន់ផ្គំា។ នៅសងខាងទេពប្រុសនេះ មានតួអង្គ២នាក់ឈរនៅអមសងខាង។ នៅផុតតួអង្គទំាង២នាក់នេះទៀត មានតួអង្គប្រុស២នាក់ផ្សេងទៀត អង្គុយបែរខ្លួនងាកទៅរកទេពប្រុសដែលនៅកណ្តាលហោជាង។ នៅពីលើព្រះកេសទេពប្រុសដែលសំខាន់ជាងគេ មានទេពស្រីឈរពីលើដៃសំពះត្រឹមទ្រូង។ នៅជុំវិញ ទំនងមានទេពស្រីច្រើនទៀតតែពុកផុយពិបាកនឹងកំណត់បានណាស់។ ចម្លាក់នេះ ក៍បង្ហាញដូចចម្លាក់នៅប្រាសាទព្រះខ័នដែរ ដែលទេពប្រុសនៅចំកណ្តាលគឺជាព្រះឥសូរ ហើយមានព្រះនារាយណ៍ និងព្រះព្រហ្មនៅសងខាង។ រូបដែលបានស្នើពីខាងលើគ្រាន់តែជាស្នាមខ្សែទឹកដែលតំណាងអោយទន្លេគង្គាប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែហោជាងឯនេះវិញ យើងនឹងឃើញកាន់តែច្បាស់ថានៅលើព្រះកេសព្រះឥសូរមិនមែនជាស្នាមទៀតទេ តែបែរជាមនទេពស្រីគង់នៅពីលើទៅវិញ។ តើទេពស្រីអង្គណាដែលហ៊ាននៅលើព្រះកេសព្រះឥសូរនោះ? ឥតមាននរណាទៀតឡើយក្រៅពីនាងគង្គា។

ហោជាងនៅប្រាសាទព្រះខ័នជាវិហារសួគ៌ដ៍ពិសិដ្ឋ - The Heaven Entrance of Preah Khan Temple

ដំបូងយើងសូមបង្ហាញហោជាងមួយនៅប្រាសាទព្រះខ័ន។ ហោជាងនេះចែកចេញជា២ផ្នែក តែខ្ញុំសូមលើកតែផ្នែកដែលសំខាន់មកបង្ហាញនៅក្នុងហោជាងដូចរូបខាងលើ។ ទេពប្រុសដែលនៅចំកណ្តាលនោះ គឺព្រះឥសូរ ដ្បិតបើយើងក្រឡេកមើលទេពប្រុស២អង្គ ដែលអង្គុយនៅសងខាង នោះយើង នឹងអាចស្គាល់បានថា រូបទេពដែលនៅខាងស្តំាគឺជារូបព្រះព្រហ្ម។ យើងអាចដឹងបានដោយសារព្រះអង្គមានព្រះភក្ត្រ៤។ ចំណែកឯនៅខាងឆ្វេងគឺព្រះនារាយណ៍ ដ្បិតព្រះអង្គកាន់ដុំមូលក្នុងព្រះហស្ត។ ទិដ្ឋភាពដែលព្រះឥសូរគង់នៅកណ្តាលដោយមានព្រះនារាយណ៍ និង ព្រះព្រហ្មនៅសងខាងបែបនេះ មានបង្ហាញនៅតាមចម្លាក់ប្រាសាទជាច្រើន។ នៅពីលើព្រះនារាយណ៍និងព្រះព្រហ្ម មានទេពស្រី៣អង្គទៀតហោះពីលើ។ នៅចន្លោះទេពស្រីទំាង៣អង្គ សិល្បករបានឆ្លាក់ជាស្នាមស្លឹកឈើជាច្រើន ហាក់ដូចចង់បង្ហាញថាជាភ្នំ។ ចំណែកនៅចំពីលើព្រះកេសព្រះឥសូរ សិល្បករឆ្លាក់ជាស្នាមអង្កាញ់២ផ្នត់នៅចំពីលើផ្នួងសក់។ ខ្ញុំយល់ថាស្នាមអង្កាញ់ដែលសិល្បការឆ្លាក់នៅលើព្រះកេសព្រះឥសូរ គឺតំណាងអោយខ្សែទឹករបស់ទន្លេគង្គាដែលហូរពីស្ថានសួគ៌មកទើរលើព្រះកេសទ្រង់។ តាមធម្មតា
សិល្បករតែងឆ្លាក់រូបព្រះចន្ទ្រនៅលើព្រះកេសព្រះឥសូរ។ ប៉ុន្តែដូចបានពោលពីខាងដើមមុននេះបន្តិចហើយថា សិលាចារឹកដំណាក់ស្តេច និយាយអំពីព្រះឥសូរទ្រព្រះចន្ទ្រ និង ទន្លេគង្គាស្តិតនៅពេលជាមួយគ្នា។ ម្លោះហើយ ហេតុដែលមិនឃើញព្រះចន្ទ្រនៅទីនេះ ដោយសារតែទន្លេគង្គាបានហូរកាត់ ហើយបំាងព្រះចន្ទ្របាត់ទៅ។ ស្នាមដែលខ្ញុំយល់ថាជាការតំណាងអោយទន្លេគង្គានេះ អាចធ្វើអោយយើងច្រឡំជាមួយនឹងពាក្យ (ឧម) ដែលជាពាក្យសម្រាប់សូត្រផ្តើម និង បញ្ចប់នៃគម្ពីរផ្សេងៗហើយក្រោយមកពាក្យ (ឧម)ក៍ក្លាយជាពាក្យតំណាងអោយទេពសំខាន់ទំាង៣ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ សន្និដ្ឋានបែបនេះ ដ្បិតទិដ្ឋភាពព្រះឥសូរដែល មានអក្សរ (ឧម) នៅពីលើផ្នួងសក់មានបង្ហាញលើប្រតិមាសំរឹទ្ឋច្រើន។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅ ព្រះគង្គា នគរវត្តគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ អ៊ូគង្គា។ ៩ តុលា ២០១៤

នាគព័ន្ឋមានរិទ្ឋិបារមីស្តេចនាគរាជ - The Holy Ruin Neak Pean Temple

ដកស្រង់ពីសៀវភៅ ព្រះគង្គា នគរវត្តគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ អ៊ូគង្គា។ ១៦ តុលា ២០១៤
ប្រាសាទនាគព័ន្ឋ មានចម្លាក់នៅតាមស្រះតូចទំាង៤ មានលក្ខណពិសេសណាស់។ លោក ជីវ តាក្វាន់ បានមកស្រុកខ្មែរនៅចុងសតវត្សទី១៣។ គាត់បានសរសេររបាយការណ៍តូចមួយ តែមានន័យច្រើនលើសលប់សម្រាប់អ្នកចង់ដឹងពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរនាសម័យនោះ។ គាត់បានមើលប្រាសាទជាច្រើននៅតំបន់អង្គរ ក្នុងនោះក៍មានប្រាសាទនាគព័ន្ឋដែរ ហើយគាត់បានរៀបរាប់ថា នៅខាងជើងកំពែងក្រុងមានបឹងរាង៤ ជ្រុងស្មើ មានប្រាសាទពណ៍មានចំកណ្តាល និង បន្ទប់មួយចំនួនទៀត។ នៅទីនេះមានតោមាស ព្រះពុទ្ឋមាស ដំរីសំរឹទ្ឋ គោសំរឹទ្ឋ និង សេះសំរឹទ្ឋ។ ដូចដែលយើងបានដឹងនៅតាមស្រះតូចៗទំាង៤
នៃប្រាសាទនាគព័ន្ឋ មានចម្លាក់ដែលមានមុខងារភ្ទាប់រវាងស្រះតូចទំាង៤ទៅនឹងស្រះធំកណ្តាល
។ នៅស្រះខាងកើតមានឆ្លាក់ជារូប មនុស្ស(ដេ
(អត្តបទភាសាខ្មែរខាងក្រោមដកស្រង់ពី វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ)
ប្រាសាទនាគព័ន្ធ ត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅរជ្ជកាល ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នាឆ្នាំ១១៩១ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ ប្រាសាទនេះ ត្រូវគេបានសាងសង់ នៅលើកោះទំហំ ៣៥០ម បួនជ្រុង ដែលមានស្រះ សន្សំទឹកបរិសុទ្ធ៨ ដោយរៀបចំអោយមាន ជាសញ្ញាលេខបូក ជានិមិត្ដរូបនៃ សញ្ញាមន្ទីពេទ្យ។ មានរូបចំលាក់ ទាំង៤ទិសសំរាប់ជាតំនាងអោយធាតុទាំង៤ គឺ ធាតុដីតំនាងដោយ រូបចំលាក់ក្បាលមនុស្សស្ថិតនៅទិសខាងកើត ធាតុភ្លើងតំនាងដោយ រូបចំលាក់ក្បាលតោស្ថិតនៅទិសខាងត្បូង ធាតុខ្យល់តំនាងដោយរូបចំលាក់ក្បាលសេះស្ថិតនៅទិសខាងលិច ធាតុទឹកតំនាងដោយរូបចំលាក់ក្បាលដំរី ស្ថិតនៅទិសខាងជើង។ រូបកាយនៃសត្វលោកផ្សំឡើងដោយធាតុ៤ គឺ ធាតុដី ធាតុភ្លើងធាតុខ្យល់ ធាតុទឹកហើយសត្វលោកដែលមានជំងឺ តែងបាត់បង់នូវ ធាតុណានិមួយនៃ ធាតុទាំង៤ កាលបើគេ ពិនិត្យឃើញថា អ្នកជំងឺខ្វះធាតុណាមួយនៃ ធាតុទាំង៤ គេតំរូវអោយអ្នកជំងឺនោះទៅធ្វើការរក្សារោគទៅតាមធាតុនៃទិសទាំង៤ ។ បើឃើញមាន ចំលាក់សេះថ្ម អោបព័ទ្ធដោយមនុស្ស ជាច្រើន មានរឿងតំនាលថា មានហ្វូងមនុស្សប្រុស មួយក្រុមបានជិះសំពៅ ឆ្លងមហាសាគរហើយបានជួបនឹងយក្ខិនីកំនាចមួយ វា បានបង្កព្យុះភ្លៀងធ្វើអោយសំពៅលិចលង់នាយសំពៅឈ្មោះ សេមហៈ ក៏បានបន់ស្រន់អស់ទេព្ដាអោយជួយដោយបារមី ព្រះពោធិសត្វលោកេស្វរៈ ព្រះអង្គបានប្រមើមើលឃើញមនុស្សកំពុងជួបភ័យអន្ដរាយ ហើយទ្រង់ក៏ប្រើអោយអាមាត្យមួយអង្គ ក្លែងជាសេះ បាលហៈ ទៅជួយដល់អ្នកលិចលង់សំពៅនោះ អ្នកលិចលង់ទាំឡាយ ក៏បានតោងជើង កន្ទុយសេះនាំមកដល់ត្រើយបានសុខសាន្ដទៅ។

ពពកវិលបូកគោសម្លឹងកោះត្រល់ - Borko Mountain Nearby Koh Trol in Kompot

សួនសត្វតាម៉ៅតាកែវ - Tamou Zoo in Takeo

Tuesday, October 7, 2014

ប្រាសាទព្រៃមមៃចិន្តា - The Ruin Banteay Prei Temple

 (អត្តបទភាសាខ្មែរខាងក្រោមដកស្រង់ពី វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ ១៧តុលា២០១៤)
ប្រាសាទព្រៃ ស្ថិតនៅខាងស្តាំដៃចំងាយប្រមាណ៤០ម៉ែត្រនៃជ្រុងឦសានប្រាសាទព្រះខ័ន។ ប្រាសាទនេះស្ថាបនាឡើងអំពីថ្មភក់បែរមុខទៅទិសខាងកើត ចុងសតវត្សទី១២ និង ដើមសតវត្សទី១៣ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ការហៅថាប្រាសាទព្រៃនេះប្រហែលជានៅពេលមនុស្សទៅដល់ដំបូងគឺឃើញប្រាសាទនេះត្រូវព្រៃដុះជុំជិត។ ពាក្យថាព្រៃ នេះត្រូវបានប្រើច្រើនសំរាប់ឈ្មោះប្រាសាទ ដូចជាប្រាសាទនេះខាងលិចភូមិអង្គរក្រៅហៅថាប្រាសាទព្រៃដែរ ហើយមានប្រាសាទមួយទៀតនៅខាងត្បូងបារាយណ៍ខាងកើត និង នៅជ្រុងនិរតីនៃប្រាសាទបន្ទាយសំរ៉ែ អ្នកស្រុកហៅថាប្រាសាទព្រៃប្រាសាទ។ ពាក្យដែលមានន័យថាព្រៃនេះគឺប្រើតាំងពីសម័យខ្មែរបុរាណដែលសរសេរលើសិលាចារឹករ្រៃ។